Algemeen
De Stichting Gastronomische Bibliotheek werd in 1993 opgericht door Johannes van Dam, Joop Witteveen en Bart Cuperus met het doel hun particuliere verzamelingen op het gebied van de geschiedenis van de voeding voor toekomst veilig te stellen. De Stichting besloot in 2006 om het beheer van de bibliotheek op termijn onder te brengen bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam teneinde de collectie adequaat te laten beheren en toegankelijk te maken voor onderwijs, onderzoek en publiekspresentaties.
Doelstelling Stichting
De stichting heeft ten doel het verzamelen, bewaren, in stand houden en toegankelijk maken van een bibliotheek, bevattende informatiedragers en voorwerpen over gastronomie, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.
De Stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:
• het organiseren en bevorderen van tentoonstellingen;
• het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek;
• het geven van informatie in woord, beeld en geschrift.
Activiteiten Stichting
Beheer bibliotheek
Onderdelen van de bibliotheek van de Stichting die fysiek in beheer worden overgedragen aan de Bijzondere Collecties van de UvA, zullen worden behandeld zoals is overeengekomen in de Overeenkomst van Beheer uit 2006. Dit houdt onder meer in dat Bijzondere Collecties zal voorzien in het transporteren, conserveren, ontsluiten, beheren, presenteren en beschikbaar stellen van de boeken.
In 2011 en 2012 is al een aanzienlijk aantal boeken uit de collectie van Joop Witteveen en Bart Cuperus overgedragen aan Bijzondere Collecties en na het overlijden van Johannes van Dam in 2013 is zijn gehele collectie overgedragen. De Stichting zal toezicht uitoefenen op de nakoming van de gemaakte afspraken.
Stimuleren van onderzoek bij de Bijzondere Collecties UvA
Sinds jaar en dag worden bij de Bijzondere Collecties oude en bijzondere gastronomische boeken verzameld. Zij vormen de collectie Geschiedenis van de Voeding. De collectie bevat vrijwel alle belangrijke Nederlandse kookboeken uit het verleden, en daarnaast talrijke buitenlandse kookboeken, handschriften met recepten en boeken over voedingsleer, diëten, huishoudkunde, tafelversiering, etiquette en talloze andere onderwerpen.
De collectie Geschiedenis van de Voeding biedt volop mogelijkheden voor onderzoek naar alle aspecten van de geschiedenis van eten en drinken in de Lage Landen. De Stichting wil het onderzoek naar deze collecties bevorderen en zal onderzoekers hierbij ondersteunen met informatie en adviezen.
Gala van het Kookboek UvA
Bijzondere Collecties wil graag een breder publiek te interesseren voor de gastronomische collecties door het organiseren van een jaarlijks Gala van het Kookboek. Het eerste Gala werd in 2013 georganiseerd. De Stichting draagt inhoudelijke en financieel van harte bij aan dit evenement. Bijzondere Collecties van de UvA heeft de toenmalige bestuursleden Johannes van Dam en Joop Witteveen bereid gevonden om hun naam te verbinden aan de nieuw in te stellen Johannes van Damprijs en Joop Witteveenprijs. De prijzen worden met ingang van 2013 jaarlijks uitgereikt tijdens het Gala van het Kookboek. Aan de prijzen zijn een prijsbord naar een ontwerp van vormgever Joost Swarte en een geldprijs verbonden.
Met de instelling van deze twee prijzen wil de Universiteit van Amsterdam niet alleen de beide naamgevers eren voor hun bijdrage aan de vastlegging van onze culinaire geschiedenis, maar ook de aandacht vestigen op haar uitgebreide culinair-historische collecties.
- De Johannes van Damprijs is de internationale oeuvreprijs voor een auteur die zich met zijn of haar publicaties buitengewoon verdienstelijk heeft gemaakt voor de verspreiding van de kennis van de internationale gastronomie.
- De Joop Witteveenprijs is de jaarlijkse aanmoedigingsprijs voor de beste publicatie op het gebied van de gastronomische geschiedenis van Nederland en Vlaanderen.
Amsterdam Symposium on the History of Food
Met ingang van 2014 wordt bij het Gala van het Kookboek ook het ‘Amsterdam Symposium on the History of Food’ georganiseerd. Dit symposium heeft de ambitie om een jaarlijks ontmoetingspunt te worden voor de kennisuitwisseling op het gebied van de geschiedenis van de voeding. Het wil debat en onderzoek stimuleren dat de kloof tussen de verschillende disciplines kan overbruggen. Een ander doel is de overdracht van wetenschappelijk onderzoek aan een breder publiek en het stimuleren van onderzoek met gebruikmaking van de Bijzondere Collecties van de UvA. Het symposium is dan ook gericht op zowel een wetenschappelijk als een professioneel publiek. Het symposium wordt georganiseerd door de Bijzondere Collecties van de UvA, in samenwerking met de ‘Amsterdam School for Culture and History’ van de UvA en de onderzoeksgroep FOST (Sociale & Culturele Voedingsstudies) van de Vrije Universiteit Brussel.
Professor J.M. van Winter Stipendium
Het bestuur van de Stichting Gastronomische Bibliotheek stelt sinds 2015 jaarlijks het Prof. J.M. van Winter Stipendium van € 1.000,- ter beschikking aan een student. De prijs wordt uitgereikt tijden het Gala van het Kookboek en is ingesteld om het onderzoek naar de geschiedenis van eten en drinken in Nederland te stimuleren binnen de collectie Geschiedenis van de Voeding van de Bijzondere Collecties van de UvA.
Professor J.M. van Winter Stipendium 2016
Film over de SGB
Filmmaker Ronald Hoeben heeft Joop Witteveen en Bart Cuperus bereid gevonden om een kort filmportret te maken over hun fascinatie voor kookboeken en de Stichting Gastronomische Bibliotheek. De presentatie van de film wordt verwacht in de tweede helft van 2015.